Natuurpunt start grensoverschrijdend natuurherstel in Vallei van het Merkske

Natuurpunt is gestart met natuurherstel werkzaamheden in de Vallei van het Merkske in de gemeenten Baarle-Hertog en Baarle-Nassau. Meer specifiek in de Baelbrugsche Beemden in de volksmond bekend als “De Laars van Bael”.

“De Laars” ligt in de Vallei van het Merkske en dankt zijn naam aan de specifieke vorm van deze Belgische “enclave” bijna geheel omgeven door Nederland. Tot voor kort was het grotendeels landbouwgrond omgeven door natuurgebied, beheerd door het Nederlandse Staatsbosbeheer. Vanwege het landbouwgebruik was het niet mogelijk om het gebied te vernatten zonder invloed op zijn gebruikers.  De afgelopen jaren heeft de Vlaamse natuurorganisatie Natuurpunt diverse landbouwpercelen kunnen aankopen. Hierdoor is een grensoverschrijdend aaneengesloten gebied ontstaan waar ingrepen mogelijk zijn om dit om te vormen naar natuurgebied.

Eerst water, de rest komt later

De belangrijkste maatregel is het herstel van de natuurlijke grondwaterstromen door het dempen van grachten en verwijderen van drainagebuizen. Onder de oppervlakte zit een enorme zoetwaterbel die geleidelijk grondwater afgeeft aan de vallei. Door het uitvoeren van deze maatregelen kan deze zoetwaterbel weer beter opladen als het veel regent.  Grondwater is zeer belangrijk voor de uitzonderlijke natuur in de Vallei van het Merkske omdat deze mineralenrijk is en, ook tijdens droge periodes, een constante voeding aan water garandeert.

Waterbuffering en veen nat houden

De klimaatverandering zorgt voor meer extreme weeromstandigheden zoals langdurige natte en droge perioden. Door het grondwater op te slaan in de bodem als het veel regent, kunnen droogteperiodes beter overbrugd worden en vermindert stroomafwaarts het risico op overstromingen. In de laagste delen van de vallei komt veen voor waarin van nature veel koolstof (CO₂) opgeslagen zit. Door vernatting van het gebied blijft het veen behouden, waardoor de koolstof mooi geconserveerd wordt in de ondergrond.

Toplaag afgraven

Door het voormalige landbouwgebruik zijn de bodems geploegd, bemest en genivelleerd.  Snelgroeiende grassoorten domineren waardoor er een soortenarm grasland is ontstaan. In genivelleerde delen (3,5 ha) wordt de voedselrijke toplaag afgegraven waardoor een historisch ven en doorstroommoeras kan hersteld worden. Hiervan mag 2 hectare spontaan verbossen waardoor een beek begeleidend broekbos zal ontstaan.

Nieuwe natuur

Door de geplande werken zal er 4,2 hectare broekbos, 5,1 hectare veengrasland, 3 hectare schraal grasland en een ven van 1 hectare hersteld worden. De kwaliteit van de omliggende gronden van Staatsbosbeheer zullen door de vernatting van het gebied ook verbeteren wat ten goede komt aan de biodiversiteit van de vallei.

Ten noorden van het Merkske ligt een voormalige recreatievijver. Deze zal deels gedempt worden waardoor daar een broekbos zal ontstaan. Het overige deel zal ingericht worden als voortplantingspoel voor kamsalamander en boomkikker door deze te ontslibben en te verondiepen.

Duur van de werken

Afhankelijk van de terreinomstandigheden en het weer zullen de werken in enkele weken worden uitgevoerd.